Ondernemingen trekken steeds vaker weg uit de kern van gemeenten. De verschillende oorzaken en negatieve gevolgen hiervan ontdek je op de kaart. Een doordachte verweving van wonen en ondernemen biedt een pak kansen en oplossingen. Intercommunale Leiedal werkte binnen het project Kameleon twee sporen uit om het ondernemingsvriendelijk beleid van gemeenten meer slagkracht te geven. Aan de slag!
Financieel moeilijk
Financiële overwegingen versterken de dalende bedrijvigheid in kernen. Dit geldt zowel voor ondernemers die hun activiteit in de kern willen vestigen of uitbreiden, als voor de eigenaars van een economische site in het centrum.
Voor de eigenaar van een oude bedrijfssite en de projectontwikkelaar die dit wil transformeren, is het veel lucratiever om het domein om te vormen tot woonlocatie. Die omvormingen zijn vaak mogelijk zonder bestemmingswijziging én doen de grondwaarde sterk stijgen.
Het prijsverschil tussen bedrijfs- en woonkavels zorgt ervoor dat bedrijven zich eerder op een bedrijventerrein zullen vestigen. De meerderheid van ondernemers geeft aan dat het duurder is om hun activiteit in de kern uit te bouwen. Dit komt door de hogere grondprijzen in combinatie met de meestal strenge eisen op vlak van de (architecturale) kwaliteit van de gebouwen. Daar komen soms ook nog de extra maatregelen bij in het kader van een goed nabuurschap. Als er grondig moet gerenoveerd worden, is het in vele gevallen goedkoper en efficiënter om op een nieuw stuk grond een volledige nieuwbouw op te trekken.
Complexe regels
Het vestigen of uitbreiden van een economische activiteit in een bebouwde omgeving is vrij complex. Er dient met een heleboel regels rekening gehouden te worden, zoals brandveiligheid, bodemsanering, isolatie… Op bedrijventerreinen zijn deze problemen veel minder aan de orde.
Geen draagvlak
Er is een manifest gebrek aan draagvlak bij ondernemers, bewoners en bij beleidsmakers.
Ondernemers kiezen bewust om hun economische activiteit op een bedrijventerrein te vestigen. Economisch gezien zijn de kavels goedkoper en op sociaal vlak is er minder kans op overlast en conflict met de omgeving. Daarnaast geeft dit ook ruimtelijke voordelen zoals een betere perceelsconfiguratie en uitbreidingsmogelijkheden.
Omwonenden zijn steeds minder verdraagzaam voor hinder in hun leefomgeving. Het omvormen van bedrijvigheid in de kernen naar wonen, handel en/of diensten wordt veelal positief onthaald omdat die functies als minder hinderlijk worden ervaren.
Gezien de wensen van ondernemers en bewoners parallel lopen, hebben beleidsmakers de realisatie van bedrijfsruimte buiten de kern en het omvormen van bedrijvigheid naar wonen in het centrum steeds gestimuleerd.
Leegstand bedrijven
Sommige bedrijfspanden die uit de kern verdwijnen blijven leeg achter. Wanneer de bodem op de site ook nog eens vervuild blijkt te zijn, kan dit leiden tot langdurige leegstand. Dit is nefast voor de beeldkwaliteit van de site en de omgeving.
Eentonig centrum
Vroeger waren bedrijven vaak vervuilend en ongezond. Vanuit een modernistische visie werd dan ook sterk ingezet op het scheiden van wonen en werken om nieuwe gezonde steden te creëren.
Oude centra verloren hierdoor hun bedrijvigheid en nieuwe bedrijfsruimte kwam er ten koste van open ruimte. Dit leidde uiteindelijk tot ruimtelijke versnippering, mobiliteitsproblemen, monofunctionele buurten en energie-inefficiëntie.
Het verdwijnen van de economische dynamiek uit de centra heeft ook een negatieve impact op de handel. Doordat er steeds meer economische activiteiten verdwijnen uit de kernen, evolueren we naar een omgeving van slaapdorpen.
Mobiliteit
Minder bedrijvigheid in de kern betekent ook minder werkgelegenheid. Werknemers moeten zich dus verder verplaatsen naar hun werk. Dit heeft een grotere verkeersdruk met vervuilend verkeer tot gevolg. Minder mobiele mensen missen hierdoor ook vaak kansen op de arbeidsmarkt.
Vol bedrijventerrein
Steeds meer bedrijven trekken weg uit het centrum van een gemeente en vestigen zich op een bedrijventerrein. Daardoor raken die snel volgebouwd en moet er gezocht worden naar nieuwe ruimte. Om uit te breiden moet open ruimte aangesneden worden en daarvoor is er amper draagvlak.
Ondernemen in de kern is wel degelijk mogelijk. Het zijn bij uitstek de lokale besturen die hierin een belangrijke rol hebben. Ruimte om te ondernemen moet behouden en gestimuleerd worden. Dit kan door vanuit het beleid het verweven van wonen en werken doordacht te faciliteren en begeleiden.
Op vandaag is het draagvlak bij de bewoners en ondernemers nog te klein. Het beleid neemt dus best initiatief om een transitie in te zetten.
De lokale besturen zijn aan zet:
- als voorbereider, uitvoerder en evalueerder van het beleid
- als initiatiefnemer van ruimtelijke uitvoeringsplannen
- als vergunningsverlener
- als verlener van ruimtelijk-stedenbouwkundige informatie
1. Probleem
Lokale besturen hebben vaak geen volledig zicht op de aanwezige bedrijvigheid en mogelijkheden voor ondernemen in de kernen.
2. Oplossing
De eerste belangrijke stap in het opzetten van een proactief beleid is een geografische inventarisatie van deze sites. Hiervoor is een GIS-toepassing ontwikkeld die ook online beschikbaar is.
Het geoloket verzamelt beschikbare informatie zoals het leegstandsregister, gewestplan, kadaster… Met dit overzicht kunnen potentiële sites in kaart gebracht worden; dit zijn sites die nu of op korte termijn een herinvulling zullen vereisen. Via GIS worden de beschikbare ruimtes - bestaand en potentieel - gecombineerd. De informatie die de tool genereert kan makkelijk gedeeld worden. Een deel van de info wordt als open data aan andere diensten of burgers aangeboden.
3. Meerwaarde
Kennis: 1+1=3
De gemeente krijgt beter inzicht en kennis over de beschikbare economische ruimtes. Die informatie kan makkelijk geduid en gedeeld worden door mensen en diensten.
Gebruiksvriendelijk
Het geoloket is makkelijk beschikbaar, er is geen software of expertise voor vereist. Het open systeem maakt het makkelijk inpasbaar in bestaande processen en het is uitbreidbaar.
Faciliteren van andere interne processen
De toepassing kan ook ingezet worden voor andere interne gemeentelijke processen zoals:
- Leegstandsregister
- Planning (opmaak van een GRS of een RUP)
- Ondernemersloket
De criteria kunnen aan de specifieke site worden toegevoegd via het geoloket (link) of in met het Focusinstrument – versie geoloket (excel).
1. Probleem
Om voor alle geïnventariseerde sites proactief een visie te ontwikkelijk zijn er onvoldoende middelen (tijd, personeel, geld,…). Er is dus nood aan een methode om de meest relevante en strategische sites te selecteren.
2. Oplossing
Het ontwikkelde focusinstrument stelt de gemeenten in staat te bepalen welke locaties het meeste relevant zijn om proactief een visie voor te ontwikkelen.
Het focusinstrument bestaat uit een set van 6 criteria:
- Draagvlak bij de gemeenten
- Leegstand (nu of op korte termijn)
- Impact op de omgeving
- Bereikbaarheid
- Verwevingsgraad
- Urgentiegraad
Iedere site krijgt een score op basis van de 6 criteria. Dit resulteert in een rangschikking van de locaties. Hoe hoger een site scoort, hoe belangrijker het is om voor deze site een proactief beleid te ontwikkelen.
De criteria kunnen aan de specifieke site worden toegevoegd via het geoloket of in het exceldocument.
Deze criteria bestrijken de 5 dimensies op basis waarvan het verweefbaarheidsprofiel van een locatie (pdf) kan worden bepaald.
3. Meerwaarde
Het lokale bestuur kan aan de hand van het focusinstrument efficiënter, doelmatiger en planmatiger werken door zich te richten op de meest strategische sites.
Verschalen
De schaal van de economische activiteit wordt beperkt om evenwicht te creëren met de woningen en het publiek domein in de omgeving.
Uitgewerkte voorbeelden:
Deknudt
Deknudt is een typisch historisch gegroeide fabriek. Doorheen de ontwikkeling van het bedrijf vulde Deknudt-Decora het bouwblok volledig op, maar de oudste ruimtes zijn nu verlaten. Na evaluatie van de bedrijfsgebouwen werd voorgesteld om de site op te splitsen in kleinere eenheden. De reconversie heeft, omwille van de ligging in de kern van Deerlijk, de ambitie om een ander type bedrijven aan te moedigen op een andere schaal.
Toegepaste strategieën:
VERSCHALEN
VERDELEN
HERGEBRUIKEN
Tyber
De grote fabriek Tyber ligt momenteel als blinde vlek aan de rand van Menen. Door de organisatie van de site te verschalen, zal ruimte ontstaan voor groenaanleg én een duidelijk leesbare ontsluiting.
Toegepaste strategieën:
- VERSCHALEN
- VERDELEN
STAPELEN
Ipso
Het bedrijf Ipso in Wevelgem heeft zich doorheen de tijd sterk verweven in het bebouwde weefsel. Dit leidde tot een eigenaardig complex van gebouwen met verschillende toegangsmogelijkheden. Omwille van die fragmentarische invulling is het aangewezen om het projectgebied op te delen in kleinere gebieden. Zo kunnen de economische activiteiten op maat van de woonomgeving verschalen. De aanwezigheid van de verschillende toegangen maakt die opdeling ook mogelijk.
Toegepaste strategieën:
- VERSCHALEN
BUFFEREN
OPENEN
Verknopen
Het creëren van verbindingen is cruciaal. Op die manier stel je de economische site open voor voetgangers en fietsers waardoor de locatie aan betekenis wint. In sommige gevallen biedt de herontwikkeling van een economische sproet de mogelijkheid om ontbrekende schakels in het voetgangers- en fietsersnetwerk te voorzien.
Uitgewerkte voorbeelden:
Douterloigne
De voormalige vestiging van Douterloigne in Anzegem heeft het potentieel om de westelijke toegang tot het centrum van Heirweg te worden. De toevoeging van een ‘dries’ en woonstroken langs de Vichtsesteenweg moeten zorgen voor de verankering van de site met de steenweg en het dorp. Het restant van een oude spoorwegbedding biedt de mogelijkheid om fiets- en wandelpaden en groen doorheen de site aan te leggen. Op die manier wordt Douterloigne doorwaadbaar.
Toegepaste strategieën:
VERKNOPEN- BUFFEREN
SAMENWERKEN
Nelca
Het 10 hectare grote terrein bepaalt in grote mate het oostelijke deel van Lendelede. De bedrijfssite heeft zich doorheen de jaren als een ondoordringbaar complex in de structuur van het dorp genesteld. Het is de ambitie om de oude site te herontwikkelen tot een volwaardig en kwaliteitsvol deel van het dorp. Daarbij is het essentieel om de site open te breken en doorwaadbaar te maken. Hiertoe worden een aantal belangrijke verbindingen op de site geïntroduceerd, zowel voor gemotoriseerd verkeer als voor traag verkeer. Deze ruimtelijke ingreep is van belang voor het hele dorp.
Toegepaste strategieën:
- VERKNOPEN
- OPENEN
PLOOIEN
Bufferen 2.0
De wetgeving verplicht het voorzien van buffers tussen bedrijvigheid en wonen. Deze buffers variëren van 10 tot 50 meter. De grootte is afhankelijk van de soort activiteit en de omgeving. Buffers verzachten de schaalbreuken tussen werken en wonen. Ze zijn zelden ruimtelijk interessant en worden nu veelal als scheidingselement gepercipieerd. Het creëert echter heel wat mogelijkheden door ze te herdenken als elementen van verbinding. Doordachte buffering kan noden invullen die zowel voor wonen als werken interessant zijn: parkeerruimte, regenwaterbuffers die als vijvers dienen of een collectieve tuin.
Uitgewerkte voorbeelden:
Douterloigne
Douterloigne is door de jaren heen uitgegroeid tot een bedrijf dat de schaal van Heirweg overstijgt. Buffers waren nauwelijks aanwezig, maar worden bij de reconversie op verschillende niveaus voorzien. Bij de herbestemming van het terrein zorgt een groenstructuur met fietspad voor de verbinding tussen een KMO-zone en het landschap. Bufferen wordt ook toegepast op het bedrijfsperceel door bedrijfswoningen te verplichten. Die woningen maken de overgang tussen de woonstraat en de bedrijvenzone.
Toegepaste strategieën:
- BUFFEREN
- VERKNOPEN
- SAMENWERKEN
Ipso
Het reconversieproject in Wevelgem is een mooi voorbeeld van de verweving van wonen en werken in de kern. Door de dense woonomgeving is het implementeren van bufferzones een ware uitdaging. Het ontwerpend onderzoek toonde aan dat best gewerkt wordt met intermediaire zones. Bedrijfswoningen met tuin vormen hiervoor de perfecte oplossing.
Toegepaste strategieën:
- BUFFEREN
- VERSCHALEN
- OPENEN
Openen
In de meeste ondernemingen speelt de economische activiteit zich volledig intern af. Bedrijven lijken anonieme betonnen dozen zonder verbinding met de buitenwereld. Onderzoek wees erop dat het exterieur invloed heeft op de appreciatie van de economische activiteit. Kleinschalige gevels leveren dus een grotere bijdrage aan de relatie tussen de economische activiteit en de stedelijke omgeving dan grote blinde muren.
Uitgewerkte voorbeelden:
Ipso
De Ipsosite is een binnengebied, voornamelijk omringd door woningen. Daardoor zijn de bedrijfsgebouwen een blinde vlek voor de buurt. Met de aanleg van fiets- en wandelpaden kan dit isolement doorbroken worden. De specifieke ligging van de site leent zich ook optimaal om de gevels open te breken en de activiteiten in de ateliers te tonen aan de buitenwereld.
Toegepaste strategieën:
- OPENEN
- VERSCHALEN
- BUFFEREN
Nelca
Met de herbestemming van de Nelca site wordt een diversiteit aan functies beoogd. Een daarvan is een nieuw lokaal bedrijventerrein. Om de oude site open en zichtbaar te maken, wordt een gesloten gevel afgebroken. Langs de Stationsstraat komt een publiek plein met een multifunctionele taak: als tussenschot tussen de straat en de bedrijfszone, het groen op het plein optimaliseert het straatbeeld en het waterbekken buffert en draagt bij tot de kwaliteit van de woonomgeving.
Toegepaste strategieën:
- OPENEN
- VERKNOPEN
- PLOOIEN
Samenwerken
Het creëren van gedeelde ruimtes (parking, open werkplaats, energie-uitwisseling,…) die zowel door het bedrijf als door de omgeving gebruikt worden, leidt tot een verhoogd draagvlak.
Uitgewerkte voorbeelden:
Douterloigne
De landelijke omgeving vraagt om een kwalitatieve afwerking van de site. Het terrein helt af naar het noorden, maar dit vertaalt zich momenteel niet in de organisatie van het domein. De nieuwe inrichting voorziet de aanleg van een speelzone op het laagste deel van de site. De zone zal tevens als buffer dienen naar het open landschap en het water van het bedrijventerrein opvangen in de vorm van wadi’s/vijvers.
Toegepaste strategieën:
- SAMENWERKEN
- VERKNOPEN
- BUFFEREN
Stapelen
Gebrek aan uitbreidingsmogelijkheden kan resulteren in conflicten met de omgeving of leiden tot het verplaatsen van de activiteit. Verdichting van de infrastructuur leidt tot minder ruimte-inname.
Uitgewerkte voorbeelden:
Tyber
Het herbestemmingsproject staat voor de uitdaging om diverse functies en programma’s op de enorme site met elkaar te combineren. Dit hoeft niet enkel horizontale uitbreiding te betekenen. Door in de hoogte te bouwen, creëer je ruimtewinst. Hierdoor kan je bijkomende invullingen, zoals speelgroen, toevoegen op de site. Het zijn net die zones die de woonomgeving ten goede komen en de overgang naar het open landschap optimaliseren.
Toegepaste strategieën:
- STAPELEN
- VERSCHALEN
- VERDELEN
Hergebruiken
Gebouwen op voormalige economische sites hebben vaak erfgoedwaarde of interessante bouwfysische eigenschappen. Door de organische groei en ontwikkeling kan je sheddaken, betonnen loodsen, bakstenen gebouwen en metalen loodsen op één en dezelfde site vinden. De evaluatie van de bestaande gebouwen is dan ook een cruciaal element bij de herontwikkeling van een site. Een gebouw met een “geschiedenis” geeft algauw meerwaarde aan het reconversieproject.
Uitgewerkte voorbeelden:
Deknudt
Na een bouwtechnisch en ruimtelijk onderzoek bleek dat een groot deel van de gebouwen op de Deerlijkse site hergebruikt kunnen worden. De strategie laat bovendien een gefaseerde ontwikkeling toe, wat ook financieel haalbaarder is voor de eigenaar.
Toegepaste strategieën:
- HERGEBRUIKEN
- VERSCHALEN
- VERDELEN
Verdelen
Open ruimtes binnen een afgesloten economische site krijgen steeds een infrastructurele definitie: als parking, laad- en loskade, buffer,... Bij het herontwikkelen en openen van sites krijgen die open ruimtes een nieuwe rol: als collectieve of publieke ruimte. De publieke ruimte verdeelt en deelt: als buffer tussen wonen en als aanduiding van de verdeling tussen de private en gemeenschappelijke delen van de site.
Uitgewerkte voorbeelden:
Deknudt
Het huidige bouwblok is compleet afgesloten. Buiten het hinderlijke verkeer op de Cassinastraat draagt de site ook weinig bij tot de leefomgeving van de kern. De herbestemming biedt dé kans om hier wel op in te zetten. Door de afbraak van een aantal gebouwen wordt de site geopend voor de omgeving. De vrije ruimte wordt een (semi-)publiek domein dat groen toevoegt aan het straatbeeld. Bewoners en werknemers kunnen samen gebruik maken van de gemeenschappelijke parking.
Toegepaste strategieën:
- VERDELEN
- VERSCHALEN
- HERGEBRUIKEN
Tyber
Het wegennet en aanleg van groen moeten zorgen voor een duidelijke verdeling tussen bedrijvigheid en retail. In de voorstellen is meteen gezocht naar een collectieve aanpak voor de open ruimtes. Zo is de parking gemeenschappelijk en wordt de waterbuffering samen aangelegd. Deze groene zone zal ook dienst doen als publiek park voor de woonomgeving.
Toegepaste strategieën:
- VERDELEN
- VERSCHALEN
- STAPELEN
Plooien
Industriële sites zijn vaak gekenmerkt door grote horizontale vloeroppervlakken. Die moesten horizontale productieprocessen waarborgen. In een zacht glooiend landschap ontstaat daardoor een hoogteverschil tussen de horizontale site en de directe omgeving. Door van deze hoogteverschillen gebruik te maken, kan makkelijk boven of onder het bestaande niveau een 2e niveau ontwikkeld worden. Dat 2e niveau kan meteen ontsloten worden op de omgeving.
Uitgewerkte voorbeelden:
Nelca
Het terrein van Nelca is niet vlak. De niveauverschillen werden vroeger opgevangen in het gebouwencomplex, waardoor het natuurlijke reliëf van het domein verloren gaat. Bij de heropbouw van de site worden de gebouwen geplaatst volgens de hoogtelijnen, waarbij wateropvang steeds op het laagste punt wordt ingericht. Op de noordelijke grens wordt een groot hoogteverschil opgevangen met een breed fietspad.
Toegepaste strategieën:
- PLOOIEN
- VERKNOPEN
- OPENEN
1. Probleem
Lokale besturen missen vaak een langetermijnvisie voor economische sites in de kern én een proactief beleid om bedrijfshuisvestingsaanvragen op te volgen.
2. Oplossing
Gemeenten hebben nood aan een proactieve visie voor strategisch gekozen economische sites in de kern.
In functie van de visievorming zijn er instrumenten uitgewerkt op 2 niveaus: het niveau van de site zelf en het bovenlokale niveau.
Hier kunt u kennis maken met de verschillende ruimtelijke verwevingsstrategieën die werden ontwikkeld op het niveau van de site zelf. Een reeks ontwerpende onderzoeken was de ideale inspiratiebron voor het proactief beleid.
Een volledig overzicht van de resultaten kan u via resultaten instrumenten voor visievorming (pdf) consulteren.
3. Meerwaarde
Inspiratiebron
De voorbeelden van de toepassingen van de ruimtelijke strategieën op verschillende sites tonen de verwevingsmogelijkheden voor wonen en werken. Op die manier bieden ze inspiratie voor de eigen ruimtelijke ontwikkelingen.
Aan de slag!
Op basis van de voorbeelden, strategieën en een checklist kan u zelf gemakkelijk aan de slag.
1. Probleem
De behandeling van economische ruimtevragen in een stedelijke of gemeentelijke kern gebeurt veelal fragmentarisch: verschillende diensten behandelen de vraag vanuit hun eigen invalshoek. Een volledig, duidelijk en genuanceerd antwoord op korte termijn is daardoor vaak niet mogelijk.
2. Oplossing
Het afwegingsinstrument
Het afwegingsinstrument biedt hier een oplossing voor. Dit is een praktische, pragmatische en flexibele tool die gebruikt kan worden door lokale besturen. Gemeenten zijn niet gebaat met een complex en arbeidsintensief instrument. Bijzondere aandacht ging uit naar de praktische bruikbaarheid en de flexibele inzet.
Het afwegingsinstrument laat toe om op een vrij eenvoudige wijze een ruimtevraag in al zijn aspecten af te wegen.
De tool bestaat uit een eenvoudige excelfile en zorgt voor een overzichtelijke visualisatie van de resultaten.
Hoe is het instrument opgebouwd?
Het afwegingsinstrument bevat een set van verschillende vragen, gegroepeerd op basis van 5 kenmerken, die relevant zijn voor
verweving (pdf):
(1) ruimtelijke kenmerken
(2) sociale kenmerken
(3) economische kenmerken
(4) kenmerken m.b.t. het leefmilieu
(5) mobiliteitskenmerken
Via antwoorden op verschillende vragen krijgt elk kenmerk een score. Op basis daarvan kan de gemeente concluderen of vestiging of uitbreiding in de kern mogelijk is en onder welke voorwaarden.
3. Meerwaarde
Van ad hoc afweging naar geïntegreerde afweging
De belangrijkste troef van het afwegingsinstrument is dat het de lokale overheid toelaat om ruimtevragen geïntegreerd af te wegen. De input komt vanuit de verschillende diensten en laat toe om interne discussies te objectiveren en integraal te voeren op basis van rationele argumenten. Het instrument optimaliseert op die manier de interne afstemmingsprocessen en onderbouwt de uiteindelijke beslissing.
Gebruiksvriendelijk
Het afwegingsinstrument is eenvoudig toepasbaar en implementeerbaar.
Faciliteren en ondersteunen
Gemeenten kunnen de ondernemer gericht ondersteunen en aangeven op welke vlakken er bijsturing verwacht wordt.
1. Probleem
Een ondernemer met een vraag over bedrijfshuisvestings- of uitbreidingsmogelijkheden in een gemeentelijke kern wacht nu vaak te lang op een volledig, duidelijk en genuanceerd antwoord.
Aan de hand van een LEAN –traject bij 7 gemeenten werden de problemen en uitdagingen van de gemeentelijke dienstverlening in kaart gebracht.
2. Oplossing
Op basis van een gedetailleerde analyse van de huidige gemeentelijke dienstverlening en klantenverwachtingen is een verbeterd dienstverleningsproces uitgewerkt. Dit proces is gebaseerd op volgende hoofdlijnen:
Het verbeterd dienstverleningsproces wordt schematisch als volgt weergegeven.
Om dit lokaal te implementeren is er een handleiding gemaakt.
3. Meerwaarde
Efficiëntie
Door de professionalisering van de interne afstemmingsprocessen worden economische ruimtevragen niet meer ad hoc behandeld. De aanvraag wordt op een objectieve en geïntegreerde manier door de verschillende diensten opgevolgd.
Klantgericht
De verbeterde dienstverlening biedt de ondernemer een snelle behandeling van de ruimtevraag met een duidelijk en volledig antwoord.
Proactief beleid
Lokale besturen staan voor de uitdaging om ruimte voor ondernemen in de kernen te behouden, te stimuleren en te creëren. Het beleid heeft dus een langetermijnvisie nodig over welk soort activiteiten mogelijk en wenselijk zijn op specifieke locaties in de kern en onder welke voorwaarden.
Vandaag gebeurt de visievorming over vrijkomende economische sites in het centrum nog te vaak ad hoc.
Dergelijk reactief beleid mist economische opportuniteiten. Een ondernemer moet vaak té lang wachten op een volledig antwoord over de vergunbaarheid, de ontwikkelingsmogelijkheden en de wenselijkheid van zijn/haar activiteit op een site in de kern. Die onduidelijkheid zorgt ervoor dat de ondernemer sneller zal kiezen voor een “gemakkelijkere” oplossing, op een bedrijventerrein.
Om de gemeenten hierbij te ondersteunen, is een proactief beleid ontwikkeld. Het omvat 3 stappen:
Weten: Lokale besturen hebben nood aan een volledig zicht op de aanwezige bedrijvigheid en mogelijkheden voor ondernemen in de kernen. Een geoloket biedt degelijke geografische inventarisatie van de (potentiële) sites voor ondernemen in de kern.
Kiezen: Het focusinstrument scoort de geïnventariseerde sites aan de hand van verschillende criteria. De resultaten van die scoring definiëren de meest strategische sites.
Sturen: De gemeente ontwikkelt een proactieve visie voor de geselecteerde sites en past verschillende ruimtelijke strategieën toe om de kern op een doordachte manier verder te ontwikkelen.
Het proactief beleid gaat uit van verweving (pdf) van economische activiteiten in de kernen.
Optimale dienstverlening
Wanneer een ondernemer een ruimtevraag stelt aan de gemeente, biedt een optimaal dienstverleningsproces de ondernemer een snel, duidelijk en volledig antwoord.
SnelEen ondernemer met een vraag over bedrijfshuisvestings- of uitbreidingsmogelijkheden in een gemeentelijke kern wacht nu vaak te lang op een antwoord.
DuidelijkHet antwoord van de gemeente blijkt dikwijls niet duidelijk en genuanceerd genoeg. De behandeling van economische ruimtevragen in een stedelijke of gemeentelijke kern gebeurt veelal fragmentarisch: verschillende diensten behandelen de vraag vanuit hun eigen invalshoek.
VolledigDe bestemming van economische sites in de kern is in vele gevallen niet afgestemd op de gewenste situatie. Daardoor bestaat er onduidelijkheid over de vergunbaarheid van bepaalde activiteiten op deze sites. Gemeentes nemen beslissingen op basis van de bestaande bestemming, waardoor andere criteria niet meer in de afweging worden meegenomen. Er zijn heel wat bedrijfsactiviteiten die verzoend kunnen worden met woon- of andere functies indien rekening gehouden wordt met een aantal randvoorwaarden. Om een optimale (her)verweving te verzekeren is het noodzakelijk om een goed inzicht te hebben in alle aspecten van de locatie en de activiteit.
Op basis van een gedetailleerde analyse van de huidige gemeentelijke dienstverlening en klantenverwachtingen is een verbeterd dienstverleningsproces uitgewerkt. Hiervoor zijn 2 strategieën ontwikkeld:
- Afwegen
- Organiseren van de interne procesvoering
De uitgewerkte instrumenten voor een optimale dienstverlening zijn gebaseerd op de visie van verweving (pdf) van economische activiteiten in de kern.
Ondernemen in de kern is wel degelijk mogelijk. Het zijn bij uitstek de lokale besturen die hierin een belangrijke rol hebben. Ruimte om te ondernemen moet behouden en gestimuleerd worden. Dit kan door vanuit het beleid het verweven van wonen en werken doordacht te faciliteren en begeleiden.
Op vandaag is het draagvlak bij de bewoners en ondernemers nog te klein. Het beleid neemt dus best initiatief om een transitie in te zetten.
De lokale besturen zijn aan zet:
- als voorbereider, uitvoerder en evalueerder van het beleid
- als initiatiefnemer van ruimtelijke uitvoeringsplannen
- als vergunningsverlener
- als verlener van ruimtelijk-stedenbouwkundige informatie
1. Probleem
Lokale besturen hebben vaak geen volledig zicht op de aanwezige bedrijvigheid en mogelijkheden voor ondernemen in de kernen.
2. Oplossing
De eerste belangrijke stap in het opzetten van een proactief beleid is een geografische inventarisatie van deze sites. Hiervoor is een GIS-toepassing ontwikkeld die ook online beschikbaar is.
Het geoloket verzamelt beschikbare informatie zoals het leegstandsregister, gewestplan, kadaster… Met dit overzicht kunnen potentiële sites in kaart gebracht worden; dit zijn sites die nu of op korte termijn een herinvulling zullen vereisen. Via GIS worden de beschikbare ruimtes - bestaand en potentieel - gecombineerd. De informatie die de tool genereert kan makkelijk gedeeld worden. Een deel van de info wordt als open data aan andere diensten of burgers aangeboden.
3. Meerwaarde
Kennis: 1+1=3
De gemeente krijgt beter inzicht en kennis over de beschikbare economische ruimtes. Die informatie kan makkelijk geduid en gedeeld worden door mensen en diensten.
Gebruiksvriendelijk
Het geoloket is makkelijk beschikbaar, er is geen software of expertise voor vereist. Het open systeem maakt het makkelijk inpasbaar in bestaande processen en het is uitbreidbaar.
Faciliteren van andere interne processen
De toepassing kan ook ingezet worden voor andere interne gemeentelijke processen zoals:
- Leegstandsregister
- Planning (opmaak van een GRS of een RUP)
- Ondernemersloket
De criteria kunnen aan de specifieke site worden toegevoegd via het geoloket (link) of in met het Focusinstrument – versie geoloket (excel).
1. Probleem
Om voor alle geïnventariseerde sites proactief een visie te ontwikkelijk zijn er onvoldoende middelen (tijd, personeel, geld,…). Er is dus nood aan een methode om de meest relevante en strategische sites te selecteren.
2. Oplossing
Het ontwikkelde focusinstrument stelt de gemeenten in staat te bepalen welke locaties het meeste relevant zijn om proactief een visie voor te ontwikkelen.
Het focusinstrument bestaat uit een set van 6 criteria:
- Draagvlak bij de gemeenten
- Leegstand (nu of op korte termijn)
- Impact op de omgeving
- Bereikbaarheid
- Verwevingsgraad
- Urgentiegraad
Iedere site krijgt een score op basis van de 6 criteria. Dit resulteert in een rangschikking van de locaties. Hoe hoger een site scoort, hoe belangrijker het is om voor deze site een proactief beleid te ontwikkelen.
De criteria kunnen aan de specifieke site worden toegevoegd via het geoloket of in het exceldocument.
Deze criteria bestrijken de 5 dimensies op basis waarvan het verweefbaarheidsprofiel van een locatie (pdf) kan worden bepaald.
3. Meerwaarde
Het lokale bestuur kan aan de hand van het focusinstrument efficiënter, doelmatiger en planmatiger werken door zich te richten op de meest strategische sites.
- Verschalen panorama_fish_eye lens
- Verknopen panorama_fish_eye lens
- Bufferen 2.0 panorama_fish_eye lens
- Openen panorama_fish_eye lens
- Samenwerken panorama_fish_eye lens
- Stapelen panorama_fish_eye lens
- Hergebruiken panorama_fish_eye lens
- Verdelen panorama_fish_eye lens
- Plooien panorama_fish_eye lens
Verschalen
De schaal van de economische activiteit wordt beperkt om evenwicht te creëren met de woningen en het publiek domein in de omgeving.
Uitgewerkte voorbeelden:
Deknudt
Deknudt is een typisch historisch gegroeide fabriek. Doorheen de ontwikkeling van het bedrijf vulde Deknudt-Decora het bouwblok volledig op, maar de oudste ruimtes zijn nu verlaten. Na evaluatie van de bedrijfsgebouwen werd voorgesteld om de site op te splitsen in kleinere eenheden. De reconversie heeft, omwille van de ligging in de kern van Deerlijk, de ambitie om een ander type bedrijven aan te moedigen op een andere schaal.
Toegepaste strategieën:
- VERSCHALEN
- HERGEBRUIKEN
- VERDELEN
Tyber
De grote fabriek Tyber ligt momenteel als blinde vlek aan de rand van Menen. Door de organisatie van de site te verschalen, zal ruimte ontstaan voor groenaanleg én een duidelijk leesbare ontsluiting.
Toegepaste strategieën:
- VERSCHALEN
- STAPELEN
- VERDELEN
Ipso
Het bedrijf Ipso in Wevelgem heeft zich doorheen de tijd sterk verweven in het bebouwde weefsel. Dit leidde tot een eigenaardig complex van gebouwen met verschillende toegangsmogelijkheden. Omwille van die fragmentarische invulling is het aangewezen om het projectgebied op te delen in kleinere gebieden. Zo kunnen de economische activiteiten op maat van de woonomgeving verschalen. De aanwezigheid van de verschillende toegangen maakt die opdeling ook mogelijk.
Toegepaste strategieën:
- VERSCHALEN
- BUFFEREN
- OPENEN
Verknopen
Het creëren van verbindingen is cruciaal. Op die manier stel je de economische site open voor voetgangers en fietsers waardoor de locatie aan betekenis wint. In sommige gevallen biedt de herontwikkeling van een economische sproet de mogelijkheid om ontbrekende schakels in het voetgangers- en fietsersnetwerk te voorzien.
Uitgewerkte voorbeelden:
Douterloigne
De voormalige vestiging van Douterloigne in Anzegem heeft het potentieel om de westelijke toegang tot het centrum van Heirweg te worden. De toevoeging van een ‘dries’ en woonstroken langs de Vichtsesteenweg moeten zorgen voor de verankering van de site met de steenweg en het dorp. Het restant van een oude spoorwegbedding biedt de mogelijkheid om fiets- en wandelpaden en groen doorheen de site aan te leggen. Op die manier wordt Douterloigne doorwaadbaar.
Toegepaste strategieën:
- VERKNOPEN
- BUFFEREN
- SAMENWERKEN
Nelca
Het 10 hectare grote terrein bepaalt in grote mate het oostelijke deel van Lendelede. De bedrijfssite heeft zich doorheen de jaren als een ondoordringbaar complex in de structuur van het dorp genesteld. Het is de ambitie om de oude site te herontwikkelen tot een volwaardig en kwaliteitsvol deel van het dorp. Daarbij is het essentieel om de site open te breken en doorwaadbaar te maken. Hiertoe worden een aantal belangrijke verbindingen op de site geïntroduceerd, zowel voor gemotoriseerd verkeer als voor traag verkeer. Deze ruimtelijke ingreep is van belang voor het hele dorp.
Toegepaste strategieën:
- VERKNOPEN
- OPENEN
- PLOOIEN
Bufferen 2.0
De wetgeving verplicht het voorzien van buffers tussen bedrijvigheid en wonen. Deze buffers variëren van 10 tot 50 meter. De grootte is afhankelijk van de soort activiteit en de omgeving. Buffers verzachten de schaalbreuken tussen werken en wonen. Ze zijn zelden ruimtelijk interessant en worden nu veelal als scheidingselement gepercipieerd. Het creëert echter heel wat mogelijkheden door ze te herdenken als elementen van verbinding. Doordachte buffering kan noden invullen die zowel voor wonen als werken interessant zijn: parkeerruimte, regenwaterbuffers die als vijvers dienen of een collectieve tuin.
Uitgewerkte voorbeelden:
Douterloigne
Douterloigne is door de jaren heen uitgegroeid tot een bedrijf dat de schaal van Heirweg overstijgt. Buffers waren nauwelijks aanwezig, maar worden bij de reconversie op verschillende niveaus voorzien. Bij de herbestemming van het terrein zorgt een groenstructuur met fietspad voor de verbinding tussen een KMO-zone en het landschap. Bufferen wordt ook toegepast op het bedrijfsperceel door bedrijfswoningen te verplichten. Die woningen maken de overgang tussen de woonstraat en de bedrijvenzone.
Toegepaste strategieën:
- BUFFEREN
- VERKNOPEN
- SAMENWERKEN
Ipso
Het reconversieproject in Wevelgem is een mooi voorbeeld van de verweving van wonen en werken in de kern. Door de dense woonomgeving is het implementeren van bufferzones een ware uitdaging. Het ontwerpend onderzoek toonde aan dat best gewerkt wordt met intermediaire zones. Bedrijfswoningen met tuin vormen hiervoor de perfecte oplossing.
Toegepaste strategieën:
- BUFFEREN
- VERSCHALEN
- OPENEN
Openen
In de meeste ondernemingen speelt de economische activiteit zich volledig intern af. Bedrijven lijken anonieme betonnen dozen zonder verbinding met de buitenwereld. Onderzoek wees erop dat het exterieur invloed heeft op de appreciatie van de economische activiteit. Kleinschalige gevels leveren dus een grotere bijdrage aan de relatie tussen de economische activiteit en de stedelijke omgeving dan grote blinde muren.
Uitgewerkte voorbeelden:
Ipso
De Ipsosite is een binnengebied, voornamelijk omringd door woningen. Daardoor zijn de bedrijfsgebouwen een blinde vlek voor de buurt. Met de aanleg van fiets- en wandelpaden kan dit isolement doorbroken worden. De specifieke ligging van de site leent zich ook optimaal om de gevels open te breken en de activiteiten in de ateliers te tonen aan de buitenwereld.
Toegepaste strategieën:
- OPENEN
- VERSCHALEN
- BUFFEREN
Nelca
Met de herbestemming van de Nelca site wordt een diversiteit aan functies beoogd. Een daarvan is een nieuw lokaal bedrijventerrein. Om de oude site open en zichtbaar te maken, wordt een gesloten gevel afgebroken. Langs de Stationsstraat komt een publiek plein met een multifunctionele taak: als tussenschot tussen de straat en de bedrijfszone, het groen op het plein optimaliseert het straatbeeld en het waterbekken buffert en draagt bij tot de kwaliteit van de woonomgeving.
Toegepaste strategieën:
- OPENEN
- VERKNOPEN
- PLOOIEN
Samenwerken
Het creëren van gedeelde ruimtes (parking, open werkplaats, energie-uitwisseling,…) die zowel door het bedrijf als door de omgeving gebruikt worden, leidt tot een verhoogd draagvlak.
Uitgewerkte voorbeelden:
Douterloigne
De landelijke omgeving vraagt om een kwalitatieve afwerking van de site. Het terrein helt af naar het noorden, maar dit vertaalt zich momenteel niet in de organisatie van het domein. De nieuwe inrichting voorziet de aanleg van een speelzone op het laagste deel van de site. De zone zal tevens als buffer dienen naar het open landschap en het water van het bedrijventerrein opvangen in de vorm van wadi’s/vijvers.
Toegepaste strategieën:
- SAMENWERKEN
- VERKNOPEN
- BUFFEREN
Stapelen
Gebrek aan uitbreidingsmogelijkheden kan resulteren in conflicten met de omgeving of leiden tot het verplaatsen van de activiteit. Verdichting van de infrastructuur leidt tot minder ruimte-inname.
Uitgewerkte voorbeelden:
Tyber
Het herbestemmingsproject staat voor de uitdaging om diverse functies en programma’s op de enorme site met elkaar te combineren. Dit hoeft niet enkel horizontale uitbreiding te betekenen. Door in de hoogte te bouwen, creëer je ruimtewinst. Hierdoor kan je bijkomende invullingen, zoals speelgroen, toevoegen op de site. Het zijn net die zones die de woonomgeving ten goede komen en de overgang naar het open landschap optimaliseren.
Toegepaste strategieën:
- STAPELEN
- VERSCHALEN
- VERDELEN
Hergebruiken
Gebouwen op voormalige economische sites hebben vaak erfgoedwaarde of interessante bouwfysische eigenschappen. Door de organische groei en ontwikkeling kan je sheddaken, betonnen loodsen, bakstenen gebouwen en metalen loodsen op één en dezelfde site vinden. De evaluatie van de bestaande gebouwen is dan ook een cruciaal element bij de herontwikkeling van een site. Een gebouw met een “geschiedenis” geeft algauw meerwaarde aan het reconversieproject.
Uitgewerkte voorbeelden:
Deknudt
Na een bouwtechnisch en ruimtelijk onderzoek bleek dat een groot deel van de gebouwen op de Deerlijkse site hergebruikt kunnen worden. De strategie laat bovendien een gefaseerde ontwikkeling toe, wat ook financieel haalbaarder is voor de eigenaar.
Toegepaste strategieën:
- VERSCHALEN
- HERGEBRUIKEN
- VERDELEN
Verdelen
Open ruimtes binnen een afgesloten economische site krijgen steeds een infrastructurele definitie: als parking, laad- en loskade, buffer,... Bij het herontwikkelen en openen van sites krijgen die open ruimtes een nieuwe rol: als collectieve of publieke ruimte. De publieke ruimte verdeelt en deelt: als buffer tussen wonen en als aanduiding van de verdeling tussen de private en gemeenschappelijke delen van de site.
Uitgewerkte voorbeelden:
Deknudt
Het huidige bouwblok is compleet afgesloten. Buiten het hinderlijke verkeer op de Cassinastraat draagt de site ook weinig bij tot de leefomgeving van de kern. De herbestemming biedt dé kans om hier wel op in te zetten. Door de afbraak van een aantal gebouwen wordt de site geopend voor de omgeving. De vrije ruimte wordt een (semi-)publiek domein dat groen toevoegt aan het straatbeeld. Bewoners en werknemers kunnen samen gebruik maken van de gemeenschappelijke parking.
Toegepaste strategieën:
- VERSCHALEN
- HERGEBRUIKEN
- VERDELEN
Tyber
Het wegennet en aanleg van groen moeten zorgen voor een duidelijke verdeling tussen bedrijvigheid en retail. In de voorstellen is meteen gezocht naar een collectieve aanpak voor de open ruimtes. Zo is de parking gemeenschappelijk en wordt de waterbuffering samen aangelegd. Deze groene zone zal ook dienst doen als publiek park voor de woonomgeving.
Toegepaste strategieën:
- VERSCHALEN
- STAPELEN
- VERDELEN
Plooien
Industriële sites zijn vaak gekenmerkt door grote horizontale vloeroppervlakken. Die moesten horizontale productieprocessen waarborgen. In een zacht glooiend landschap ontstaat daardoor een hoogteverschil tussen de horizontale site en de directe omgeving. Door van deze hoogteverschillen gebruik te maken, kan makkelijk boven of onder het bestaande niveau een 2e niveau ontwikkeld worden. Dat 2e niveau kan meteen ontsloten worden op de omgeving.
Uitgewerkte voorbeelden:
Nelca
Het terrein van Nelca is niet vlak. De niveauverschillen werden vroeger opgevangen in het gebouwencomplex, waardoor het natuurlijke reliëf van het domein verloren gaat. Bij de heropbouw van de site worden de gebouwen geplaatst volgens de hoogtelijnen, waarbij wateropvang steeds op het laagste punt wordt ingericht. Op de noordelijke grens wordt een groot hoogteverschil opgevangen met een breed fietspad.
Toegepaste strategieën:
- PLOOIEN
- VERKNOPEN
- OPENEN
1. Probleem
Lokale besturen missen vaak een langetermijnvisie voor economische sites in de kern én een proactief beleid om bedrijfshuisvestingsaanvragen op te volgen.
2. Oplossing
Gemeenten hebben nood aan een proactieve visie voor strategisch gekozen economische sites in de kern.
In functie van de visievorming zijn er instrumenten uitgewerkt op 2 niveaus: het niveau van de site zelf en het bovenlokale niveau.
Hier kunt u kennis maken met de verschillende ruimtelijke verwevingsstrategieën die werden ontwikkeld op het niveau van de site zelf. Een reeks ontwerpende onderzoeken was de ideale inspiratiebron voor het proactief beleid.
Een volledig overzicht van de resultaten kan u via resultaten instrumenten voor visievorming (pdf) consulteren.
3. Meerwaarde
Inspiratiebron
De voorbeelden van de toepassingen van de ruimtelijke strategieën op verschillende sites tonen de verwevingsmogelijkheden voor wonen en werken. Op die manier bieden ze inspiratie voor de eigen ruimtelijke ontwikkelingen.
Aan de slag!
Op basis van de voorbeelden, strategieën en een checklist kan u zelf gemakkelijk aan de slag.
Proactief beleid
Lokale besturen staan voor de uitdaging om ruimte voor ondernemen in de kernen te behouden, te stimuleren en te creëren. Het beleid heeft dus een langetermijnvisie nodig over welk soort activiteiten mogelijk en wenselijk zijn op specifieke locaties in de kern en onder welke voorwaarden.
Vandaag gebeurt de visievorming over vrijkomende economische sites in het centrum nog te vaak ad hoc.
Dergelijk reactief beleid mist economische opportuniteiten. Een ondernemer moet vaak té lang wachten op een volledig antwoord over de vergunbaarheid, de ontwikkelingsmogelijkheden en de wenselijkheid van zijn/haar activiteit op een site in de kern. Die onduidelijkheid zorgt ervoor dat de ondernemer sneller zal kiezen voor een “gemakkelijkere” oplossing, op een bedrijventerrein.
Om de gemeenten hierbij te ondersteunen, is een proactief beleid ontwikkeld. Het omvat 3 stappen:
Weten: Lokale besturen hebben nood aan een volledig zicht op de aanwezige bedrijvigheid en mogelijkheden voor ondernemen in de kernen. Een geoloket biedt degelijke geografische inventarisatie van de (potentiële) sites voor ondernemen in de kern.
Kiezen: Het focusinstrument scoort de geïnventariseerde sites aan de hand van verschillende criteria. De resultaten van die scoring definiëren de meest strategische sites.
Sturen: De gemeente ontwikkelt een proactieve visie voor de geselecteerde sites en past verschillende ruimtelijke strategieën toe om de kern op een doordachte manier verder te ontwikkelen.
Het proactief beleid gaat uit van verweving (pdf) van economische activiteiten in de kernen.
1. Probleem
De behandeling van economische ruimtevragen in een stedelijke of gemeentelijke kern gebeurt veelal fragmentarisch: verschillende diensten behandelen de vraag vanuit hun eigen invalshoek. Een volledig, duidelijk en genuanceerd antwoord op korte termijn is daardoor vaak niet mogelijk.
2. Oplossing
Het afwegingsinstrument
Het afwegingsinstrument biedt hier een oplossing voor. Dit is een praktische, pragmatische en flexibele tool die gebruikt kan worden door lokale besturen. Gemeenten zijn niet gebaat met een complex en arbeidsintensief instrument. Bijzondere aandacht ging uit naar de praktische bruikbaarheid en de flexibele inzet.
Het afwegingsinstrument laat toe om op een vrij eenvoudige wijze een ruimtevraag in al zijn aspecten af te wegen.
De tool bestaat uit een eenvoudige excelfile en zorgt voor een overzichtelijke visualisatie van de resultaten.
Hoe is het instrument opgebouwd?
Het afwegingsinstrument bevat een set van verschillende vragen, gegroepeerd op basis van 5 kenmerken, die relevant zijn voor
verweving (pdf):
(1) ruimtelijke kenmerken
(2) sociale kenmerken
(3) economische kenmerken
(4) kenmerken m.b.t. het leefmilieu
(5) mobiliteitskenmerken
Via antwoorden op verschillende vragen krijgt elk kenmerk een score. Op basis daarvan kan de gemeente concluderen of vestiging of uitbreiding in de kern mogelijk is en onder welke voorwaarden.
3. Meerwaarde
Van ad hoc afweging naar geïntegreerde afweging
De belangrijkste troef van het afwegingsinstrument is dat het de lokale overheid toelaat om ruimtevragen geïntegreerd af te wegen. De input komt vanuit de verschillende diensten en laat toe om interne discussies te objectiveren en integraal te voeren op basis van rationele argumenten. Het instrument optimaliseert op die manier de interne afstemmingsprocessen en onderbouwt de uiteindelijke beslissing.
Gebruiksvriendelijk
Het afwegingsinstrument is eenvoudig toepasbaar en implementeerbaar.
Faciliteren en ondersteunen
Gemeenten kunnen de ondernemer gericht ondersteunen en aangeven op welke vlakken er bijsturing verwacht wordt.
1. Probleem
Een ondernemer met een vraag over bedrijfshuisvestings- of uitbreidingsmogelijkheden in een gemeentelijke kern wacht nu vaak te lang op een volledig, duidelijk en genuanceerd antwoord.
Aan de hand van een LEAN –traject bij 7 gemeenten werden de problemen en uitdagingen van de gemeentelijke dienstverlening in kaart gebracht.
2. Oplossing
Op basis van een gedetailleerde analyse van de huidige gemeentelijke dienstverlening en klantenverwachtingen is een verbeterd dienstverleningsproces uitgewerkt. Dit proces is gebaseerd op volgende hoofdlijnen:
Het verbeterd dienstverleningsproces wordt schematisch als volgt weergegeven.
Om dit lokaal te implementeren is er een handleiding gemaakt.
3. Meerwaarde
Efficiëntie
Door de professionalisering van de interne afstemmingsprocessen worden economische ruimtevragen niet meer ad hoc behandeld. De aanvraag wordt op een objectieve en geïntegreerde manier door de verschillende diensten opgevolgd.
Klantgericht
De verbeterde dienstverlening biedt de ondernemer een snelle behandeling van de ruimtevraag met een duidelijk en volledig antwoord.
Optimale dienstverlening
Wanneer een ondernemer een ruimtevraag stelt aan de gemeente, biedt een optimaal dienstverleningsproces de ondernemer een snel, duidelijk en volledig antwoord.
SnelEen ondernemer met een vraag over bedrijfshuisvestings- of uitbreidingsmogelijkheden in een gemeentelijke kern wacht nu vaak te lang op een antwoord.
DuidelijkHet antwoord van de gemeente blijkt dikwijls niet duidelijk en genuanceerd genoeg. De behandeling van economische ruimtevragen in een stedelijke of gemeentelijke kern gebeurt veelal fragmentarisch: verschillende diensten behandelen de vraag vanuit hun eigen invalshoek.
VolledigDe bestemming van economische sites in de kern is in vele gevallen niet afgestemd op de gewenste situatie. Daardoor bestaat er onduidelijkheid over de vergunbaarheid van bepaalde activiteiten op deze sites. Gemeentes nemen beslissingen op basis van de bestaande bestemming, waardoor andere criteria niet meer in de afweging worden meegenomen. Er zijn heel wat bedrijfsactiviteiten die verzoend kunnen worden met woon- of andere functies indien rekening gehouden wordt met een aantal randvoorwaarden. Om een optimale (her)verweving te verzekeren is het noodzakelijk om een goed inzicht te hebben in alle aspecten van de locatie en de activiteit.
Op basis van een gedetailleerde analyse van de huidige gemeentelijke dienstverlening en klantenverwachtingen is een verbeterd dienstverleningsproces uitgewerkt. Hiervoor zijn 2 strategieën ontwikkeld:
- Afwegen
- Organiseren van de interne procesvoering
De uitgewerkte instrumenten voor een optimale dienstverlening zijn gebaseerd op de visie van verweving (pdf) van economische activiteiten in de kern.